Passie voor het lijden van Christus: het lijdensverhaal in laatmiddeleeuwse gebedenboeken


In de elfde eeuw was in laatmiddeleeuws Europa een devotie opgekomen voor Christus. Tegen de late middeleeuwen bereikte de devotie gericht op de passie van Christus een waar hoogtepunt. Wat de 'passie van Christus' betreft moet het woord 'passie' tweedelig begrepen worden. Enerzijds betreft het Zijn grote passie en liefde. Anderzijds betreft het Zijn dodelijke angst. Het gaat dus over het lijden van een passionele Christus. De passie die Christus had, lag onder meer in zijn liefde voor het koninkrijk Gods, het genezen van de zieken, het vergeven van zijn zonden en om de onderdrukten te bevrijden.

Ook in de Nederlanden was dit het geval. Het zogenaamde 'passieverhaal' was een van de populairste thematieken in de laatmiddeleeuwse geloofscultuur. Deze fascinatie uitte zich op verschillende manieren, zowel geschreven als ongeschreven.

In deze tentoonstelling focussen we op de Middelnederlandse gebedenboeken, waarin tal van passiegebeden geschreven werden. De collectie van de bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap (RG) biedt ons een interessante inkijk in deze thematiek.

                 ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

In deze tentoonstelling zal vaak verwezen worden naar de besproken handschriften. In de bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap staan de handschriften gelabeld en geclassificeerd op taal. 'Neerl. 12', bijvoorbeeld, verwijst naar een handschrift dat volledig is geschreven in het Nederlands. 'Misc.' verwijst naar taalgemengde handschriften. Het getal verwijst naar het nummer dat het handschrift heeft in de collectie. Ook andere aangehaalde bronnen worden aangeduid met de nummering gegeven door de bibliotheek.

                            ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~